(ö. 1144/1731) Türk hattatı.
İstanbul’da doğdu. Babası İmrahor Camii imamı Seyyid Hasan Hâşimî’dir. Anne ve baba tarafından nesebi Hz. Peygamber’e kadar varır. Hâfızlığını ve tahsilini bitirdikten sonra, babasının görev yaptığı camiye imam oldu ve bu vazifeyi ömrünün sonuna kadar sürdürdü. Abdullah Efendi aynı zamanda Halvetiyye tarikatı şeyhlerinden Seyyid Hüseyin Efendi’ye intisap etmişti.
Hat derslerini önce babasından, daha sonra meşhur hattat Hâfız Osman’dan meşkederek aklâm-ı sitte*de mükemmel bir seviyeye erişti ve kırk ay gibi kısa bir zamanda icâzet aldı (1098/1686-87). Süratli yazı yazmasıyla meşhurdu. Kaynakların bildirdiğine göre altmış üç yaşlarında vefat etmiş ve Eyüp’te Şah Sultan Camii karşısındaki mezarlığa, ebeveyninin yanına defnedilmiştir.
Abdullah Efendi, birçok defa III. Ahmed’in ihsan ve iltifatına mazhar oldu. Bu sebeple Sakazâde Mustafa Efendi’den boşalan Sarây-ı Cedîd hat hocalığına tayin edildi. Eserleri arasında, ekserisi Ruganî Ali Üsküdârî tarafından tezhip edilen yirmi dört mushaf-ı şerif, padişah için istinsah ettiği Osmanzâde Ahmed Tâib’in Meşârik-i Şerif Tercümesi, bin kadar en‘âm, evrâd, kıta ve hilye-i şerif bulunmaktadır. Bu eserlerin çoğu Nuruosmaniye Kütüphanesi’ne vakfedilmiştir.
Eğrikapılı Mehmed Râsim başta olmak üzere birçok hattat yetiştiren Abdullah Efendi, Türk hat sanatına uzun yıllar önemli hizmetlerde bulunmuştur.
BİBLİYOGRAFYA
Müstakimzâde, Tuhfe-i Hattâtîn (nşr. İbnülemin Mahmud Kemal), İstanbul 1928, s. 269; Suyolcuzâde Mehmed Necîb, Devhatü’l-küttâb (nşr. Kilisli Muallim Rifat), İstanbul 1942, s. 59; R. Ekrem Koçu, “Abdullah Efendi”, İst.A, I, 42.
Müellif: Muammer Ülker
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1988 yılında İstanbul’da basılan 1. cildinde, 98-99 numaralı sayfalarda yer almıştır.